Hun job brengt hen elke dag dicht bij pril leven.

Ontboezemingen van... de vroedvrouw!

Drie vroedvrouwen - waarvan één man! - vertellen over de intensiteit, de bevlogenheid én de verantwoordelijkheid die horen bij hun beroep. Maak kennis met Tom, Goedele en Flora.

Libelle van 3 februari 2022 

Tekst: Els De Ridder / Foto's: Ann De Wulf

Even kennismaken

Tom (48) startte rond zijn dertigste als ‘vroedvrouw’ in het Antwerpse Sint-Vincentiusziekenhuis, en begon erna als zelfstandige bij vroedvrouwenpraktijk La Madrugada. Hij woont samen met zijn vriend en is papa van twee kinderen van 8 en 10.

Goedele (60) werkt sinds 1983 als vroedvrouw in het UZ Leuven. Ze begon op de materniteit, werkte vervolgens 20 jaar op het verloskwartier en doet sinds 2004 consultaties. Ze is getrouwd, heeft drie kinderen en zeven kleinkinderen. 

Flora (32) studeerde vroedkunde en tropische geneeskunde en deed ervaring op in het buitenland. Sinds vijf jaar coördineert ze het Brusselse thuiszorgcentrum Wheel of Care, waar zij en haar team zwangere en net bevallen vrouwen begeleiden en voor die bezoekjes Brussel doorkruisen op de fiets. Flora woont samen met haar vriend en verwacht binnenkort haar eerste kindje.

Vroedvrouw, dat is een job die tot de verbeelding spreekt. Zo dicht bij pril leven, bij stampvoetjes en eerste kreetjes. Maar ook bij dikke kraamtranen en pijnlijke tepelkloven. Vroedvrouwen hebben geduld, zorgen voor en luisteren naar al die - toekomstige - mama's en papa's in misschien wel de meest avontuurlijke fase van hun leven. Het vergt veel mensenkennis, en het maakt hen tot ‘vroede vrouwen’ - wijze, ervaren vrouwen. Al doen ook enkele mannen deze job - even zorgzaam, respectvol en toegewijd als hun vrouwelijke collega's. Voor elk van hen is de job van vroedvrouw niets minder dan een roeping... 

Geboren voor de job

Tom: ‘Het ìs een roeping, dat klopt! Mijn fascinatie voor nieuw leven was er altijd al. Als jongen van acht was ik graag bij de geboorte van dieren bij de boer. We maakten het dan stil in de stal zodat het dier in alle sereniteit kon bevallen. Het leerde me dat rust het allerbelangrijkste is bij een bevalling. Pas als de adrenaline gaat liggen, kunnen de oxytocines en endorfines hun werk doen. Later, ik was 23, mocht ik bij de bevalling van mijn zus zijn. Heel bijzonder, al stond het in schril contrast met wat ik kende uit de natuur. Het tl-licht was te fel, de omgeving was druk en toen de gynaecoloog zonder aankondigen en onnodig een knip gaf, was ik gechoqueerd. De interesse en het engagement was er dus al die tijd al.”

Ook Flora herkent die passie: “Ik wilde na mijn studies in allerlei landen ervaring opdoen, en van elke cultuur leerde ik wel iets. Afrika leerde me ‘it takes a village tot raise a child’ en dat rust na de bevalling belangrijk is. Scandinavië was een voorbeeld als maatschappij, omdat het zo afgestemd is op zwangerschap, jonge moeders én vaders...” 

Goedele doet haar job nog steeds met evenveel overgave als 38 jaar geleden, en zag in haar carrière al veel veranderen: “Op medisch vlak heb ik de opkomst van de epidurale verdoving en de echografie meegemaakt. Vroeger lag je als mama ook standaard zeven dagen in het ziekenhuis, en lag de focus op bezoek, champagne ontkurken en doopsuiker uitdelen - met als gevolg veel onrustige en oververmoeide mama's... Sinds corona is er eindelijk meer rust voor moeder en kind, en die cocon is voor iedereen een goede zaak.” 

Zelf ouder worden

Als je zelf kinderen krijgt, maakt dat dan een verschil, komt het dichterbij? 

Tom: “Ik heb twee kinderen, samen met een lesbisch koppel. De eerste bevalling deed ik met een collega. Helaas waren de harttonen van het kindje niet goed, en werd de gynaecoloog erbij gehaald voor een spoedkeizersnede. Waar ik bij andere koppels steun kon bieden, was ik nu overweldigd door de situatie en mee aan het wenen. Het kwam te dicht. Met ons tweede kindje was ik enkel aanwezig in mijn rol van papa. Die bevalling verliep gelukkig vlot.”

Flora: “Nu ik zelf bijna mama ben, merk ik toch dat ik bepaalde aspecten van een zwangerschap heb overgeschat. Ik zei bijvoorbeeld vaak tegen zwangere vrouwen: ‘Maak contact met de baby in je buik; dit is magisch!’ Nu besef ik hoe abstract het eigenlijk allemaal nog is, buiten een stampje hier en daar. En verder heb ik misschien de fysieke impact van een zwangerschap op een lichaam onderschat: ik zwem graag, en me omkleden met een bolle buik in een krappe cabine vond ik echt uitdagend. Ik zal ook altijd een glas water klaar zetten tijdens mijn bezoeken, want ik weet nu: een zwangere vrouw heeft altijd dorst (lacht). Zwanger zijn maakt me zeker fijngevoeliger als vroedvrouw.”

Zelf mama worden bracht Goedele een belangrijk inzicht: “Ik kreeg twee van mijn drie kinderen in het bijzijn van collega's die ik erg goed kende. Ik vertrouwde hen. Dat gaf veel rust, en maakte alles makkelijker. Ik besef sindsdien nog meer hoe belangrijk het is om je vroedvrouw, in zo'n onbekend avontuur, te kunnen vertrouwen.” 

Mooiste job ter wereld

Baby'tjes ter wereld helpen brengen, dat moet wel de mooiste job ter wereld zijn. “En dat is het ook”, vindt Tom. “Deze job is heerlijk afwisselend: ik doe consultaties en bevallingen, help bij borstvoeding, geef ademhalingsoefeningen... En als dat kindje dan eindelijk ter wereld komt, dankzij de oerkracht van de moeder, ben ik zo trots - ‘n hormonale high bij moeder en kind, maar ook bij mij! Als een vrouw en haar partner zeggen dat ze het fijn vonden dat ze bij elke beslissing werden betrokken, dan denk ik: yes! Vrouwen voelen zich na zo'n positieve ervaring vol zelfvertrouwen. Is een bevalling traumatisch, dan draag je dat helaas ook lang met je mee.”

Na al die jaren ervaring blijft een bevalling voor Goedele bijzonder: “Tijdens een bevalling ga je samen met de mama naar het diepste van haar zijn. Je ziet ze op haar kwetsbaarst, op haar echtst. Ze heeft het lastig, het dòet pijn. Ze gaat heel erg in zichzelf, om dan... haar baby'tje aan te nemen en die onmiddellijke ontspanning te zien op haar gezicht. Dat blijft zo'n krachtig moment.” 

Flora: “We volgen twee mensen op een avontuur dat hun leven zal veranderen. Als vroedvrouw vorm je een baken: wij maken tijd, luisteren en coachen. We hebben oor naar mentale issues, maar luisteren ook naar de schoonmoeder die het misschien niet eens is met bepaalde keuzes. We zien vrouwen ook op hun intiemst - naakt, of met vragen over seks... Elke zwangerschap maakt ons sterker en wijzer als vroedvrouw. Ik vind het nog altijd tof als een mama erna besluit om te kiezen voor het beroep van vroedvrouw. En natuurlijk ook wanneer ze hun dochtertje Flora noemen (lacht).” 

Is er een keerzijde? 

Tom: “Je geeft veel en je krijgt veel terug. Maar de grens is soms vaag. ‘s Nachts opstaan, na een lange werkdag toch nog even langs een moeder om haar te helpen met de borstvoeding... - sommige periodes zijn intenser dan andere, en dan is het belangrijk om je eigen grens niet te overschrijden. Als team voelen we elkaar goed aan. Praten is belangrijk, zeker ook wanneer een zwangerschap fout loopt. Dat blijft gelukkig de uitzondering.” 

Goedele beaamt: “Heel soms belandt er iets in je rugzak dat je liever niet had gewild. Ik praat er dan over met collega’s en neem het niet mee naar huis. Anderzijds moeten we soms ook helpen relativeren: een bevalling is niet per definitie iets engs, is géén horror. En aan de papa's moeten we wel eens duidelijk maken dat hun leven erna écht niet voorbij is.” 

Flora ziet ook andere uitdagingen: “Brussel kent veel armoede en eenzaamheid. Zelfs koppels die voor de Europese Commissie werken hebben soms geen netwerk. Daarin proberen wij met het centrum een verbindende rol te spelen. De vluchtelingenvrouw die zwanger werd na een verkrachting, dat maakt me dan weer boos. In al die verhalen zie je hoe noodzakelijk we zijn. Zonder te willen stoefen, maar onze job is belangrijk - dat die ondergewaardeerd en onderbetaald is, is zeker een frustratie die leeft.”

Ik volg twee mensen op een avontuur dat hun leven zal veranderen. Als vroedvrouw maak je tijd en luister je.